Το Υβριδικό Μέλλον της Ελληνικής Ασφάλειας: Η Συνεργασία Ανθρώπου και AI για την Αντιμετώπιση Κυβερνοαπειλών και Φυσικών Καταστροφών
Η Ασφάλεια στην Ελλάδα: Μια Συνοπτική Επισκόπηση
Η Ελλάδα, γνωστή παγκοσμίως για την ιστορία, τον πολιτισμό και τις φυσικές ομορφιές της, θεωρείται γενικά ένας ασφαλής προορισμός τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους εκατομμύρια τουρίστες που την επισκέπτονται κάθε χρόνο. Ωστόσο, όπως κάθε σύγχρονη χώρα, αντιμετωπίζει προκλήσεις σε διάφορους τομείς της ασφάλειας.
Δημόσια Ασφάλεια και Εγκληματικότητα
Σε γενικές γραμμές, η Ελλάδα κατατάσσεται σε καλά επίπεδα ασφάλειας. Η βία και η σοβαρή εγκληματικότητα είναι σχετικά σπάνια φαινόμενα, ειδικά σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης ή διεθνώς.
Σοβαρή Εγκληματικότητα: Οι δείκτες της βαριάς εγκληματικότητας (ανθρωποκτονίες, ληστείες) παρουσιάζουν διακυμάνσεις, αλλά η Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.) καταβάλλει συστηματικές προσπάθειες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Κάποια στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. (Οκτώβριος 2022) έδειχναν μείωση βασικών δεικτών εγκληματικότητας (ληστείες, κλοπές-διαρρήξεις) κατά το πρώτο 9μηνο του 2022 σε σχέση με την προηγούμενη τετραετία (2015-2019).
Προσοχή στις Τουριστικές Περιοχές: Όπως συμβαίνει σε όλες τις πολυσύχναστες περιοχές, στις μεγάλες πόλεις (κυρίως Αθήνα, Θεσσαλονίκη) και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, συνιστάται προσοχή σε μικροεγκλήματα (πορτοφολάδες, κλοπές τσαντών), ιδίως στα μέσα μαζικής μεταφοράς και σε σημεία με μεγάλη συνάθροιση.
Οδική Ασφάλεια
Η οδική ασφάλεια παραμένει μια σημαντική πρόκληση για την Ελλάδα. Τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες θανάτων και τραυματισμών, ακόμα και για τους τουρίστες. Οι διεθνείς έρευνες επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος οδικής κυκλοφορίας είναι υπαρκτός και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά κατά την οδήγηση σε επαρχιακούς δρόμους ή την ενοικίαση δικύκλων σε νησιά.
Κοινωνική Ασφάλιση και Υγεία
Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Ελλάδας (ΕΦΚΑ) καλύπτει τους εργαζόμενους και τους πολίτες με παροχές σύνταξης, υγείας και άλλες κοινωνικές παροχές.
Σύστημα Υγείας: Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) παρέχει περίθαλψη σε όλους τους πολίτες (ασφαλισμένους και ανασφάλιστους). Οι πολίτες της Ε.Ε. πρέπει να έχουν την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας (ΕΚΑΑ) για να έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη με τους ίδιους όρους με τους Έλληνες ασφαλισμένους. Πολλοί επιλέγουν επιπλέον ιδιωτική ασφάλιση υγείας για ταχύτερη πρόσβαση και καλύτερες υπηρεσίες.
Ασφάλεια Ταξιδιωτών
Η Ελλάδα διατηρεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας για τους επισκέπτες της:
Τουριστική Αστυνομία: Υπάρχει ειδικό σώμα (Τουριστική Αστυνομία - τηλέφωνο 1571) για την εξυπηρέτηση και προστασία των τουριστών.
Γενικές Συμβουλές: Συνιστάται η λήψη ταξιδιωτικής ασφάλισης για την κάλυψη έκτακτων ιατρικών αναγκών ή απροόπτων (π.χ. απώλεια αποσκευών, καθυστέρηση πτήσης).
Σημαντικοί Αριθμοί Έκτακτης Ανάγκης: Ο ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης 112 λειτουργεί πανελλαδικά.
Συμπερασματικά:
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με υψηλό επίπεδο ασφάλειας για τους κατοίκους της και τους επισκέπτες, ιδίως όσον αφορά τη σοβαρή εγκληματικότητα. Οι κυριότερες προκλήσεις εντοπίζονται στην οδική ασφάλεια και, σε μικρότερο βαθμό, στα μικροεγκλήματα στις μεγάλες πόλεις. Με τη λήψη των βασικών μέτρων προσοχής και την κατάλληλη προετοιμασία, η διαμονή ή οι διακοπές στην Ελλάδα παραμένουν μια εξαιρετικά ασφαλής εμπειρία.
Το Μέλλον της Ασφάλειας στην Ελλάδα: Τεχνολογία, Κανονισμοί και Νέα Μέτρα το 2025
Ο κλάδος της ασφάλειας (Security) στην Ελλάδα, τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός, βρίσκεται σε φάση ραγδαίου εκσυγχρονισμού, υιοθετώντας νέες τεχνολογίες και προσαρμοζόμενος σε αυστηρότερα ευρωπαϊκά κανονιστικά πλαίσια. Το 2025 σηματοδοτεί τη μετάβαση σε ένα μοντέλο υβριδικής ασφάλειας, όπου ο ανθρώπινος παράγοντας και οι ψηφιακές λύσεις συνεργάζονται για την προστασία των υποδομών και των δεδομένων.
1. Η Νέα Εποχή της Κυβερνοασφάλειας: Οδηγίες NIS2 και CER
Η μεγαλύτερη και πιο επιτακτική αλλαγή στο πεδίο της ασφάλειας το 2025 προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αφορά την Κυβερνοασφάλεια και την Ανθεκτικότητα των Κρίσιμων Υποδομών (Critical Entities Resilience - CER).
Οδηγία NIS2 (Network and Information Systems Directive): Η μεταφορά της Οδηγίας NIS2 στην ελληνική νομοθεσία (αναμενόμενη το 2024/2025) επιβάλλει αυστηρότερες υποχρεώσεις σε ένα πολύ ευρύτερο φάσμα επιχειρήσεων και οργανισμών (π.χ. ενέργεια, μεταφορές, υγεία, ψηφιακές υπηρεσίες). Οι οντότητες αυτές υποχρεούνται να εφαρμόσουν συγκεκριμένα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα ασφάλειας, να διενεργούν τακτικές εκτιμήσεις κινδύνου και να αναφέρουν περιστατικά κυβερνοασφάλειας στις αρμόδιες αρχές άμεσα. Η μη συμμόρφωση συνεπάγεται υψηλά πρόστιμα.
Οδηγία CER (Critical Entities Resilience): Συμπληρωματικά στη NIS2, η Οδηγία CER εστιάζει στη φυσική ανθεκτικότητα των κρίσιμων οντοτήτων έναντι μη-κυβερνοαπειλών (π.χ. φυσικές καταστροφές, τρομοκρατία). Αυτό προωθεί την ενσωμάτωση της φυσικής ασφάλειας (physical security) με την κυβερνοασφάλεια, απαιτώντας ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης κρίσεων.
2. Τεχνολογικός Μετασχηματισμός στον Κλάδο της Ιδιωτικής Ασφάλειας
Ο κλάδος των Ιδιωτικών Επιχειρήσεων Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας (ΙΕΠΥΑ), ή αλλιώς "σεκιούριτι", εξελίσσεται ριζικά.
| Τάση | Περιγραφή και Επίδραση |
| Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) & Video Analytics | Η AI ενσωματώνεται σε συστήματα cctv (κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης) για αυτόματη αναγνώριση ύποπτης συμπεριφοράς, αντικειμένων ή ατόμων, μειώνοντας την ανάγκη για συνεχή ανθρώπινη παρακολούθηση και επιτρέποντας στους φύλακες να επικεντρωθούν στην άμεση απόκριση. |
| Ασφάλεια "4.0" & IoT | Η διασύνδεση συστημάτων ασφάλειας (συναγερμοί, κάμερες, έλεγχος πρόσβασης) μέσω του Internet of Things (IoT), επιτρέπει τη διαδραστική επικοινωνία και τον απομακρυσμένο έλεγχο σε πραγματικό χρόνο (Real-Time Monitoring). |
| Εξειδίκευση Προσωπικού | Λόγω της πολυπλοκότητας των συστημάτων, απαιτείται συνεχής και εξειδικευμένη εκπαίδευση του Προσωπικού Ιδιωτικής Ασφάλειας , με έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες και τη διαχείριση κρίσεων. |
| Πράσινη Ασφάλεια | Οι επιχειρήσεις στρέφονται σε λύσεις με χαμηλότερο ενεργειακό αποτύπωμα, όπως η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων για περιπολίες και η υιοθέτηση "έξυπνων" συστημάτων παρακολούθησης που λειτουργούν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. |
3. Μέτρα Θωράκισης Επιχειρήσεων έναντι Φυσικών Καταστροφών
Μια νέα νομοθετική ρύθμιση που αναμένεται να τεθεί σε πλήρη ισχύ το 2025 αφορά την υποχρεωτική ιδιωτική ασφάλιση για επιχειρήσεις έναντι φυσικών καταστροφών (π.χ. δασική πυρκαγιά, πλημμύρα, σεισμός).
Υποχρεωτική Ασφάλιση: Επιχειρήσεις με ετήσια ακαθάριστα έσοδα άνω των €500.000 υποχρεούνται να ασφαλίσουν τις κτιριακές τους εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό τους.
Σκοπός: Αυτό το μέτρο αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας, μειώνοντας την εξάρτηση από την κρατική αρωγή και διασφαλίζοντας την ταχύτερη ανάκαμψη των επιχειρήσεων μετά από μια καταστροφή.
4. Ενοποίηση της Ασφάλειας
Το μέλλον του Security στην Ελλάδα βασίζεται στην ενιαία προσέγγιση (converged security), όπου:
Φυσική Ασφάλεια (φύλακες, κάμερες, συναγερμοί).
Κυβερνοασφάλεια (προστασία δεδομένων, συστημάτων).
Διαχείριση Κινδύνων (business continuity, κρίσεις).
συνεργάζονται κάτω από έναν ενιαίο υπεύθυνο ασφαλείας (Security Manager) με διευρυμένες γνώσεις. Αυτό το μοντέλο είναι κρίσιμο για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της χώρας και την προσαρμογή στις παγκόσμιες απειλές.
5. Οι Προκλήσεις στην Ποιότητα των Υπηρεσιών παρά το αυστηρό νομικό πλαίσιο, ο κλάδος αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που επηρεάζουν την ολική ανταπόκριση στις προσδοκίες:
Πόλεμος Τιμών και Χαμηλό Κόστος: Σε δημόσιους και ιδιωτικούς διαγωνισμούς, το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής συχνά υπερισχύει. Αυτό οδηγεί ορισμένες εταιρείες σε μείωση του λειτουργικού κόστους, γεγονός που μεταφράζεται σε χαμηλές αμοιβές και, κατ' επέκταση, στην πρόσληψη προσωπικού χαμηλού κόστους με περιορισμένα κίνητρα, επηρεάζοντας την ποιότητα και την επαγγελματική στάση.
6. Η Εξέλιξη της Ασφάλειας στην Ελλάδα σε 10 Χρόνια (Έως το 2035) με βάση την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI)
Με βάση τα πρότυπα και τις τάσεις που περιγράφονται (NIS2, CER, Τεχνολογικός Μετασχηματισμός) και λαμβάνοντας υπόψη τη ραγδαία εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), η ασφάλεια στην Ελλάδα σε 10 χρόνια (περίπου έως το 2035) αναμένεται να μετασχηματιστεί ριζικά. Η AI δεν θα είναι απλώς ένα εργαλείο, αλλά ο κεντρικός πυλώνας της στρατηγικής ασφαλείας.
Α. Ολοκληρωμένη Κυβερνοασφάλεια με Αυτονομία (NIS2 & Beyond)
Η AI θα αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στην κυβερνοασφάλεια, ειδικά για τους οργανισμούς που υπόκεινται στους κανονισμούς NIS2/CER.
Αυτόνομη Άμυνα και Αντίδραση: Τα συστήματα ασφαλείας θα εξελιχθούν από την απλή ανίχνευση σε προγνωστική άμυνα (Predictive Defense). Η AI θα αναλύει δισεκατομμύρια σημεία δεδομένων, θα εντοπίζει μοτίβα επιθέσεων πριν εκδηλωθούν και θα εκτελεί αυτόματες ενέργειες απομόνωσης (Autonomous Remediation) σε δευτερόλεπτα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Προσομοίωση Επιθέσεων AI: Θα χρησιμοποιούνται AI-driven Red Teams για να διενεργούν συνεχείς, ρεαλιστικές προσομοιώσεις κυβερνοεπιθέσεων (Attack Surface Management), ανακαλύπτοντας ευπάθειες που ο άνθρωπος αδυνατεί να βρει.
Προστασία Δεδομένων σε Πραγματικό Χρόνο: Η AI θα παρακολουθεί τη συμπεριφορά των χρηστών (User Behavior Analytics) και την κίνηση των δεδομένων, επιτρέποντας την μηδενική εμπιστοσύνη (Zero Trust Architecture) σε όλο το δίκτυο.
Β. Ριζικός Μετασχηματισμός της Φυσικής Ασφάλειας
Ο ρόλος του Προσωπικού Ιδιωτικής Ασφαλείας θα αλλάξει από την παθητική παρατήρηση στην εξειδικευμένη διαχείριση κρίσεων και την τεχνολογική εποπτεία.
AI-Powered Περιπολίες και Επόπτες: Τα συστήματα CCTV με Video Analytics θα είναι ο κανόνας. Η AI θα ανιχνεύει αυτόματα αφύσικες καταστάσεις (π.χ. πτώση, ύποπτη συγκέντρωση, εγκαταλελειμμένο αντικείμενο) με εξαιρετική ακρίβεια. Ο φύλακας θα λαμβάνει εμπλουτισμένες ειδοποιήσεις (AI-Verified Alerts) και θα αναλαμβάνει δράση μόνο σε επιβεβαιωμένα περιστατικά.
Αυτοματοποιημένη Πρόσβαση: Η πρόσβαση σε υποδομές θα γίνεται μέσω βιομετρικών δεδομένων και ανάλυσης συμπεριφοράς (Behavioral Biometrics) που βασίζεται στην AI. Η αναγνώριση προσώπου και ομιλίας θα είναι το βασικό κριτήριο, εξαλείφοντας σχεδόν την ανάγκη για κλειδιά και κάρτες.
Ρομποτική και Drones: Θα χρησιμοποιούνται αυτόνομα drones και ρομποτικές περιπολίες, ειδικά σε μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή κρίσιμες υποδομές, για συνεχή και ακούραστη εποπτεία.
Γ. Αντιμετώπιση του Μικροεγκλήματος και της Οδικής Ασφάλειας
Δημόσια Ασφάλεια: Η AI θα χρησιμοποιείται για την προγνωστική αστυνόμευση (Predictive Policing). Αναλύοντας γεωγραφικά και χρονικά δεδομένα εγκληματικότητας, θα προβλέπει τις περιοχές και τους χρόνους με υψηλότερο κίνδυνο μικροεγκλήματος, επιτρέποντας στην ΕΛ.ΑΣ. τη βελτιστοποίηση της κατανομής των περιπολιών.
Οδική Ασφάλεια: Η AI θα ενσωματωθεί στα συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας και στα οχήματα. Μέσω της ανάλυσης δεδομένων από κάμερες και αισθητήρες, θα γίνεται:
Άμεση Προειδοποίηση για επικίνδυνες οδηγικές συμπεριφορές (π.χ. ξαφνικό φρενάρισμα, παραβίαση ορίου) και
Εντοπισμός και Πρόβλεψη επικίνδυνων σημείων (π.χ. κακό οδόστρωμα, "μαύρα σημεία" ατυχημάτων) για έγκαιρη παρέμβαση.
Δ. Πρόκληση: Η Επίδραση της AI στον "Πόλεμο Τιμών"
Η AI μπορεί είτε να βελτιώσει είτε να επιδεινώσει την πρόκληση του "πολέμου τιμών" και της ποιότητας:
Θετική Επίδραση (Αντικατάσταση Χαμηλής Εξειδίκευσης): Η AI και η αυτοματοποίηση θα υποκαταστήσουν μεγάλο μέρος του ανειδίκευτου, χαμηλού κόστους προσωπικού (π.χ. απλοί επόπτες οθόνης). Αυτό θα αναγκάσει τις εταιρείες να επενδύσουν στο εναπομείναν προσωπικό, μετατρέποντας σε ειδικευμένους χειριστές AI και διαχειριστές κρίσεων με υψηλότερες αμοιβές και κίνητρα.
Αρνητική Επίδραση (Μείωση Αμοιβών): Αν η AI χρησιμοποιηθεί μόνο για μείωση του εργατικού κόστους χωρίς αύξηση της ποιότητας, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα κατηγορία εργαζομένων χαμηλής εξειδίκευσης (π.χ. "AI monitorers") με χαμηλές αμοιβές, διατηρώντας το πρόβλημα του ανταγωνισμού τιμών.
Συμπέρασμα: Σε 10 χρόνια, η ασφάλεια στην Ελλάδα θα είναι υβριδική, προγνωστική και ολοκληρωμένη (Converged). Η AI θα έχει ενσωματώσει την κυβερνοασφάλεια, τη φυσική ασφάλεια και την ανθεκτικότητα έναντι κρίσεων (CER) σε ένα ενιαίο, αυτόνομο σύστημα. Η επιτυχία του μετασχηματισμού θα κριθεί από την ικανότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και του κράτους να αναβαθμίσουν τις ανθρώπινες δεξιότητες (upskilling) ώστε να μπορούν να διαχειριστούν αυτά τα νέα, σύνθετα, AI-driven συστήματα.
NIKOLAOS BAGINETAS
Member of edipit.gr Journalist Safety
Operational Security Consultant in high-risk & warlike areas
